Tấm chống cháy

Tấm chống cháy là gì và vai trò trong công trình?

Trong lĩnh vực xây dựng hiện đại, yếu tố an toàn cháy nổ ngày càng được đặt lên hàng đầu. Một trong những giải pháp quan trọng để hạn chế cháy lan và bảo vệ kết cấu công trình chính là sử dụng tấm chống cháy. Loại vật liệu này không chỉ góp phần ngăn cháy mà còn giúp kéo dài thời gian thoát hiểm, hạn chế thiệt hại về người và tài sản trong tình huống hỏa hoạn.

Định nghĩa tấm chống cháy theo kỹ thuật xây dựng

Tấm chống cháy là loại vật liệu xây dựng có khả năng kháng lửa trong một khoảng thời gian nhất định, thường được tính theo phút (60 phút, 90 phút, 120 phút, v.v.). Khả năng này được xác định thông qua các thử nghiệm chịu lửa theo tiêu chuẩn quốc gia hoặc quốc tế.

Tấm có thể làm từ nhiều loại vật liệu khác nhau như:

• Tấm thạch cao chống cháy
• Tấm calcium silicate
• Tấm xi măng cemboard
• Tấm chống cháy tổ hợp nhiều lớp (composite)

Tùy theo cấu tạo và độ dày, mỗi loại tấm sẽ có khả năng chống cháy khác nhau, được đo bằng các chỉ số EI, EW, hoặc E – quy định trong tiêu chuẩn QCVN 06:2022/BXD.

Tại sao cần sử dụng tấm chống cháy đạt chuẩn?

Việc sử dụng tấm chống cháy đạt chuẩn QC06 mang lại 4 lợi ích rõ rệt:

1. Tăng giới hạn chịu lửa: Giúp ngăn cháy lan, kéo dài thời gian chịu lửa của vách ngăn, trần, sàn nhà.
2. Bảo vệ kết cấu công trình: Tránh sụp đổ trong thời gian sơ tán hoặc chữa cháy.
3. Đáp ứng quy định pháp lý: Theo Luật Phòng cháy chữa cháy và các nghị định liên quan, công trình bắt buộc phải có vật liệu chống cháy đạt chuẩn.
4. Giảm thiệt hại về người và tài sản: Tạo điều kiện cho người trong công trình có thêm thời gian thoát hiểm an toàn.

Tiêu chuẩn QC06 về tấm chống cháy hiện hành

Nếu bạn là kỹ sư, nhà thầu hay chủ đầu tư, chắc chắn từng nghe đến QCVN 06:2022/BXD – bộ quy chuẩn quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình. Đây chính là nền tảng pháp lý quy định rõ những yêu cầu kỹ thuật liên quan đến tấm chống cháy, giúp bạn lựa chọn đúng loại vật liệu được phép sử dụng.

QC06 và QCVN 06:2022 là gì?

QCVN 06:2022/BXD, thường được gọi tắt là QC06, là quy chuẩn quốc gia do Bộ Xây dựng ban hành, có hiệu lực từ năm 2023. Quy chuẩn này quy định về:

• Phân loại mức độ chịu lửa của cấu kiện công trình
• Yêu cầu kỹ thuật đối với vật liệu và cấu kiện ngăn cháy
• Chỉ tiêu kiểm định và thử nghiệm khả năng chống cháy của sản phẩm

Trong đó, vật liệu như tấm chống cháy cần đáp ứng các chỉ số về:

• Thời gian chịu lửa (30 phút – 240 phút)
• Chỉ số EI, EW, E (tùy cấu kiện)

Các yêu cầu kỹ thuật trong QC06 với vật liệu xây dựng

Theo QCVN 06:2022, tấm chống cháy phải đạt được ít nhất một trong ba nhóm chỉ số sau:

• E (Integrity) – độ nguyên vẹn: không nứt gãy, không xuyên lửa.
• I (Insulation) – độ cách nhiệt: ngăn truyền nhiệt sang phía không cháy.
• W (Radiation) – bức xạ nhiệt: kiểm soát mức bức xạ nhiệt truyền qua vật liệu.

Ví dụ:

• Vách ngăn đòi hỏi mức EI60 nghĩa là tấm phải duy trì cả độ nguyên vẹn và cách nhiệt trong 60 phút.
• Cửa chống cháy có thể yêu cầu EW120, tức giữ nguyên vẹn và giới hạn bức xạ nhiệt trong 120 phút.

Cấu tạo và chỉ số kỹ thuật của tấm chống cháy

Tấm chống cháy MGO (Magnesium Oxide Board) là một vật liệu xây dựng đa năng được sản xuất từ oxit magiê và các chất hỗ trợ khác nhau. Nó có nhiều ưu điểm đáng kể, đặc biệt khi sử dụng trong các ứng dụng cần tính chống cháy và an toàn cao. Đáp ứng mọi yêu cầu về chống cháy theo QC06 về PCCC hiện hành về Ống gió chống cháy EI30/EI45/EI60/EI120.

Rất nhiều người nhầm tưởng rằng cứ vật liệu dày, nặng là chống cháy tốt. Nhưng trên thực tế, khả năng chống cháy không chỉ phụ thuộc vào độ dày mà còn do cấu tạo lớp vật liệu, loại lõi, chất liên kết, và quan trọng nhất là các chỉ số kỹ thuật được kiểm định. Vậy tấm chống cháy có cấu tạo như thế nào và các chỉ số kỹ thuật cần chú ý ra sao?

Cấu trúc lớp vật liệu trong tấm chống cháy

Một tấm chống cháy đạt chuẩn thường được cấu thành từ nhiều lớp vật liệu không cháy, kết hợp với chất kết dính đặc biệt giúp tăng khả năng kháng lửa. Ví dụ:

• Tấm calcium silicate: Lõi vô cơ, chống ẩm, chịu nhiệt cao.
• Tấm thạch cao chống cháy: Có thêm sợi thủy tinh hoặc chất phụ gia chống cháy trong lõi.
• Tấm cemboard chống cháy: Cấu tạo từ xi măng, sợi cellulose, không cháy và kháng ẩm.

Các lớp thường được liên kết chặt chẽ để:

• Chậm dẫn nhiệt
• Không bị nứt gãy ở nhiệt độ cao
• Không sinh khói độc

Việc chọn loại tấm phù hợp còn phụ thuộc vào vị trí sử dụng (tường, trần, vách ngăn), điều kiện môi trường và yêu cầu kỹ thuật của công trình.

Các chỉ số chịu lửa EI, EW, E và thời gian chịu lửa

Một trong những yếu tố bắt buộc khi đánh giá tấm chống cháy đạt chuẩn QC06 là chỉ số chịu lửa – được thể hiện dưới dạng:

Chỉ số	Ý nghĩa	Mô tả
E (Integrity)	Độ nguyên vẹn	Ngăn lửa xuyên qua vật liệu
I (Insulation)	Cách nhiệt	Ngăn nhiệt truyền qua mặt không cháy
W (Radiation)	Bức xạ nhiệt	Giảm lượng nhiệt bức xạ

Mỗi tấm sẽ có thời gian chịu lửa riêng, phổ biến gồm:

• EI30 / EI60 / EI90 / EI120
• EW60 / EW90 / E120 tùy công trình

Chẳng hạn, EI60 nghĩa là vật liệu giữ được độ nguyên vẹn và cách nhiệt ít nhất 60 phút khi thử lửa trực tiếp.

Phân biệt tấm chịu lửa 60 – 120 – 180 phút

Thời gian chịu lửa (Fire Resistance Rating – FRR) là một trong những chỉ số quan trọng quyết định tấm có được chấp nhận trong công trình hay không. Mỗi mức thời gian phù hợp với từng loại công trình khác nhau:

Loại tấm	Thời gian chịu lửa	Ứng dụng phổ biến
Tấm chống cháy EI60	60 phút	Căn hộ chung cư, văn phòng
Tấm chống cháy EI90–120	90–120 phút	Tòa nhà cao tầng, trung tâm thương mại
Tấm chống cháy EI180	180 phút	Kho hóa chất, nhà máy, tầng hầm

Ngoài ra, các vật liệu chống cháy cần được kiểm định tại phòng thí nghiệm uy tín, có chứng chỉ phù hợp để được đưa vào hồ sơ thiết kế và nghiệm thu công trình.

Phân loại vật liệu chống cháy theo nhóm Ch1, Ch2

Không phải vật liệu nào cũng được phép dùng trong công trình có yêu cầu phòng cháy. Theo QC06, các loại vật liệu được phân chia thành các nhóm chính: Ch1, Ch2, Ch3, dựa trên khả năng bắt cháy. Việc hiểu rõ từng nhóm là điều bắt buộc để đảm bảo đúng chuẩn và tránh vi phạm quy định pháp luật.

Vật liệu không cháy, khó cháy, dễ cháy

Phân loại vật liệu theo khả năng bắt lửa:

Nhóm	Tên gọi	Mô tả
Ch1	Vật liệu không cháy	Không bắt cháy, không duy trì cháy
Ch2	Vật liệu khó cháy	Có thể cháy nhưng không duy trì lửa
Ch3	Vật liệu dễ cháy	Dễ bắt lửa, duy trì cháy mạnh

Tấm chống cháy đạt chuẩn QC06 bắt buộc thuộc nhóm Ch1 hoặc Ch2 tùy vị trí sử dụng. Ví dụ:

• Tấm dùng cho vách ngăn cháy EI60 phải là vật liệu Ch1.
• Tấm dùng cho trần thông tầng có thể chấp nhận Ch2, nếu được phủ lớp hoàn thiện không cháy.

Tấm chống cháy thuộc nhóm Ch nào theo QC06

Căn cứ theo quy định:

• Tấm calcium silicate → Nhóm Ch1
• Tấm thạch cao chống cháy (có lõi chống cháy) → Nhóm Ch1 hoặc Ch2
• Tấm xi măng sợi (cemboard) → Nhóm Ch1 nếu không có phụ gia dễ cháy

Việc xác định nhóm vật liệu phải dựa vào chứng chỉ thử nghiệm từ các trung tâm kiểm định vật liệu xây dựng có thẩm quyền.

Cách kiểm định nhóm vật liệu chống cháy

Để xác định tấm chống cháy thuộc nhóm nào, sản phẩm phải trải qua các bài kiểm tra gồm:

• Thử nghiệm bắt cháy theo TCVN hoặc ISO tương đương
• Đánh giá tốc độ cháy lan, phát sinh khói, nhỏ giọt cháy
• Phân tích thành phần hóa học

Tất cả kết quả kiểm định cần được thể hiện trong chứng nhận hợp chuẩn hoặc báo cáo thử nghiệm vật liệu chống cháy, để làm cơ sở pháp lý khi nộp hồ sơ xin cấp phép PCCC.

Hướng dẫn chọn tấm chống cháy đạt chuẩn QC06

Không ít nhà thầu và chủ đầu tư gặp khó khăn khi lựa chọn tấm chống cháy phù hợp với yêu cầu thiết kế và quy định pháp luật. Nếu lựa chọn sai loại, công trình có thể không được nghiệm thu hoặc bị đánh giá không đạt chuẩn về PCCC. Vì vậy, cần nắm rõ các tiêu chí chọn tấm chống cháy đạt chuẩn QC06 ngay từ giai đoạn đầu dự án.

Căn cứ tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu công trình

Mỗi loại công trình sẽ có những yêu cầu khác nhau về thời gian chịu lửa, vật liệu sử dụng và vị trí áp dụng. Do đó, để chọn đúng loại tấm chống cháy, bạn cần xác định các yếu tố sau:

1. Yêu cầu chịu lửa của cấu kiện: Ví dụ, vách ngăn kỹ thuật cần EI60, sàn kỹ thuật EI90…
2. Vị trí lắp đặt: Trần, sàn, tường ngăn, vách kỹ thuật… mỗi vị trí có mức chịu lửa và nhóm vật liệu khác nhau.
3. Loại công trình: Nhà dân dụng, nhà cao tầng, nhà máy, kho chứa hóa chất… có quy định khác nhau trong QCVN 06:2022.

Ngoài ra, cần đối chiếu bản vẽ thiết kế PCCC và yêu cầu trong hồ sơ thẩm duyệt để đảm bảo vật liệu được phê duyệt trước khi thi công.

Lưu ý khi chọn nhà cung cấp và sản phẩm đạt chuẩn

Một số lưu ý quan trọng khi chọn nhà cung cấp tấm chống cháy:

• Kiểm tra chứng chỉ kỹ thuật (EI, EW, E) có ghi rõ số phút chịu lửa và đơn vị cấp phép.
• Yêu cầu cung cấp bản test kiểm định từ trung tâm uy tín như Viện VLXD, SGS, Quatest 3…
• Chọn đơn vị có kinh nghiệm cung cấp cho các dự án lớn, từng được duyệt trong công trình nhà nước, bệnh viện, trung tâm thương mại.
• So sánh báo giá đi kèm hồ sơ kỹ thuật: không nên chọn sản phẩm quá rẻ nếu thiếu chứng nhận rõ ràng.

Đặc biệt, tránh mua tấm không có mã số chứng nhận vật liệu không cháy hoặc không chứng minh được nhóm vật liệu theo QC06.

Một số chứng nhận, kiểm định cần kiểm tra

Khi chọn tấm chống cháy, nên yêu cầu nhà cung cấp cung cấp các loại giấy tờ sau:

Loại giấy tờ	Mục đích	Cơ quan cấp
Chứng nhận khả năng chịu lửa EI/EW/E	Xác nhận thời gian chịu lửa đạt chuẩn	Viện KHCN Xây dựng, Quatest
Giấy xác nhận nhóm vật liệu Ch1/Ch2	Phân loại khả năng bắt cháy	Trung tâm kiểm định VLXD
Hồ sơ hợp chuẩn QCVN 06	Đảm bảo phù hợp tiêu chuẩn quốc gia	Đơn vị tư vấn thiết kế / thẩm định

Việc chuẩn bị đầy đủ giấy tờ trên giúp rút ngắn thời gian thẩm duyệt PCCC và tránh phải thay đổi vật liệu trong giai đoạn nghiệm thu.

Ứng dụng thực tế của tấm chống cháy trong công trình

Không chỉ là vật liệu bắt buộc theo luật, tấm chống cháy đạt chuẩn QC06 còn góp phần tăng tính an toàn và tối ưu hiệu suất đầu tư trong rất nhiều loại công trình. Nhờ đặc tính nhẹ, dễ thi công và đa dạng chủng loại, sản phẩm này đang được ứng dụng ngày càng rộng rãi.

Tường, trần, vách ngăn trong nhà cao tầng

Trong các công trình dân dụng và thương mại như:

• Chung cư
• Khách sạn
• Tòa nhà văn phòng

Tấm chống cháy thường được dùng để làm:

• Vách ngăn kỹ thuật chịu lửa EI60–EI120
• Trần chống cháy EI30–EI60
• Ốp tường trục thang máy, trục kỹ thuật

Ngoài khả năng chống cháy, các tấm còn hỗ trợ cách âm, cách nhiệt và tạo bề mặt hoàn thiện tốt (có thể sơn, dán, bả bề mặt như thạch cao thông thường).

Ứng dụng trong nhà xưởng, nhà máy, kho hàng

Với các công trình công nghiệp, yêu cầu chịu lửa cao hơn nhiều do rủi ro cháy nổ lớn. Tấm chống cháy được dùng để:

• Ngăn cháy lan giữa các khu sản xuất
• Ốp vách kỹ thuật, buồng thiết bị điện
• Xây dựng phòng lưu trữ tài liệu, hồ sơ

Một số tiêu chuẩn thường áp dụng là EI120 – EI180, kết hợp sử dụng khung xương thép mạ kẽm chống cháy, vữa bảo vệ hoặc sơn chống cháy để hoàn thiện hệ thống tường – trần.

Tính hiệu quả và kinh tế khi sử dụng đúng loại

Chọn đúng tấm chống cháy đạt chuẩn QC06 không chỉ đảm bảo được nghiệm thu PCCC mà còn mang lại nhiều lợi ích:

• Tiết kiệm chi phí thi công và bảo trì nhờ thời gian sử dụng lâu dài
• Tăng tính thẩm mỹ và linh hoạt trong thiết kế
• Đáp ứng đầy đủ hồ sơ pháp lý và hồ sơ nghiệm thu công trình

Nhiều chủ đầu tư lớn hiện nay đã đưa tiêu chí “vật liệu chống cháy đạt chuẩn QCVN 06:2022” vào điều kiện tiên quyết trong mời thầu và thiết kế kỹ thuật, cho thấy tầm quan trọng và xu hướng không thể thiếu trong ngành xây dựng hiện đại.

Tấm chống cháy không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo an toàn và tuân thủ pháp luật trong xây dựng. Việc lựa chọn đúng loại tấm, đúng tiêu chuẩn QC06 sẽ giúp công trình:

• Được nghiệm thu PCCC dễ dàng
• Tăng độ an toàn và tuổi thọ sử dụng
• Tiết kiệm chi phí thi công và khắc phục sai sót

Hãy luôn ưu tiên sản phẩm có chứng nhận rõ ràng, được kiểm định và phân loại đúng nhóm vật liệu theo QCVN 06:2022 để đảm bảo chất lượng công trình từ nền móng đến hoàn thiện.