Chụp thời tiết

Chụp thời tiết là phụ kiện ống gió quan trọng trong hệ thống HVAC, giúp che mưa, chắn nắng, ngăn bụi bẩn, côn trùng và bảo vệ toàn bộ hệ thống hoạt động ổn định, an toàn. Thiết bị này thường được lắp ở vị trí tường ngoài, mái nhà hoặc đầu cuối ống gió ngoài trời, nơi luồng không khí trao đổi trực tiếp với môi trường. Ngoài tác dụng che chắn, chụp thời tiết còn giúp tăng tuổi thọ cho hệ thống HVAC, bảo vệ quạt, FCU, AHU và các thiết bị gió khỏi tác động của môi trường bên ngoài.

Cấu tạo chụp thời tiết HVAC

Nhiều người nhầm tưởng rằng chụp thời tiết chỉ là một miếng kim loại bẻ cong đơn giản. Thực tế, sản phẩm này được thiết kế kỹ thuật phức tạp với nhiều bộ phận có chức năng riêng biệt. Mỗi chi tiết đều góp phần đảm bảo hệ thống thông gió vận hành hiệu quả và an toàn.

Các bộ phận chính: thân chụp, lưới chắn, bích kết nối

Một bộ chụp thời tiết HVAC đạt chuẩn thường có 3 thành phần chính:

1. Thân chụp: Là phần khung chính, thường được chế tạo từ tôn mạ kẽm hoặc inox 304, thiết kế hình cút vuông hoặc hộp vuông tùy ứng dụng. Phần này có tác dụng che chắn, điều hướng luồng khí.
2. Lưới chắn côn trùng: Được lắp ở mặt trước hoặc mặt đáy chụp. Lưới thường là loại lưới sắt phun sơn tĩnh điện hoặc lưới inox không gỉ, giúp ngăn côn trùng, rác, lá cây lọt vào ống gió mà không cản trở lưu lượng khí.
3. Bích kết nối (flange): Dùng để gắn chụp vào đầu ống gió bằng vít hoặc đinh rút, đảm bảo độ kín và chắc chắn. Với chụp kích thước lớn, thường dùng bích sắt V để tăng độ ổn định và thẩm mỹ.

Kích thước và kiểu lưới chắn theo yêu cầu

Mắt lưới chắn trong chụp thời tiết có thể được đặt theo yêu cầu tùy vào:

• Kích thước côn trùng cần ngăn (muỗi, ruồi, chuột)
• Lưu lượng gió yêu cầu
• Tốc độ gió và áp lực hệ thống

Thông thường, kích thước mắt lưới từ 5mm–10mm là phù hợp cho hầu hết các ứng dụng công nghiệp. Trong môi trường đặc biệt như nhà máy chế biến thực phẩm, mắt lưới nhỏ hơn sẽ được ưu tiên để đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh.

So sánh chụp thời tiết inox và tôn mạ kẽm

Khi đặt mua hoặc thi công chụp thời tiết, khách hàng thường được hỏi: “Muốn dùng inox hay tôn mạ kẽm?”. Đây là hai loại vật liệu phổ biến nhất, nhưng mỗi loại lại có những ưu nhược điểm riêng biệt, ảnh hưởng đến tuổi thọ và chi phí bảo trì về sau.

Ưu nhược điểm từng vật liệu trong điều kiện ngoài trời

Nếu công trình nằm tại khu vực ven biển, độ ẩm cao, hoặc yêu cầu tuổi thọ dài, thì inox là lựa chọn lý tưởng. Ngược lại, với công trình dân dụng nhỏ, chi phí hạn hẹp, tôn mạ kẽm vẫn đảm bảo được chức năng trong 5–7 năm nếu thi công đúng kỹ thuật.

Khi nào nên chọn inox, khi nào chọn tôn mạ kẽm?

• Nên chọn inox khi:
  • Công trình yêu cầu tuổi thọ ≥ 10 năm
  • Khu vực thường xuyên ẩm thấp, có hơi muối hoặc hóa chất
  • Hệ thống HVAC công nghiệp, hoạt động liên tục
  • Cần hình ảnh thẩm mỹ cao cho mặt tiền
• Nên dùng tôn mạ kẽm khi:
  • Dự án ngắn hạn, ngân sách tiết kiệm
  • Khu vực khô ráo, ít mưa, ít hơi muối
  • Chỉ cần chống nước, chắn côn trùng cơ bản

Việc lựa chọn đúng vật liệu giúp tiết kiệm đến 30% chi phí bảo trì và kéo dài tuổi thọ hệ thống HVAC trong dài hạn.

Cách sử dụng và bảo trì chụp thời tiết HVAC trong nhà máy

Tại các nhà máy công nghiệp, khu chế xuất hay khu công nghệ cao, yêu cầu về hệ thống HVAC không chỉ dừng ở việc làm mát, mà còn phải đảm bảo vệ sinh, tiết kiệm điện năng và vận hành liên tục – điều khiến chụp thời tiết trở thành chi tiết kỹ thuật quan trọng không thể bỏ qua.

Hệ thống gió cấp và hồi sử dụng chụp thời tiết

Trong thực tế, chụp thời tiết được lắp ở hai vị trí chính:

1. Đầu hút gió tươi (Fresh Air Intake): Tại đây, chụp được kết hợp với lưới chắn bụi + lưới côn trùng, giúp lọc thô trước khi gió đi qua hộp lọc chính.
2. Đầu xả khí thải (Exhaust Outlet): Chụp dạng cút giúp hướng khí ra ngoài an toàn, không bị mưa hắt vào gây ẩm hệ thống.

Một số nhà máy còn sử dụng chụp có bẫy nước (drain trap) ở phần đáy để thu nước mưa rơi lọt vào và xả định kỳ, giúp đường ống luôn khô ráo.

Lưu ý bảo trì sau lắp đặt

Theo khảo sát thực tế tại các dự án:

• Sau 12 tháng vận hành, hơn 60% hệ thống gặp tình trạng bụi, côn trùng bám đầy lưới chụp, làm giảm lưu lượng gió từ 10–25%.
• Nếu không vệ sinh định kỳ, gió đi qua chụp gây rít gió, rung ồn, thậm chí cháy quạt tăng áp do quá tải.

Vì vậy, bạn nên đưa việc kiểm tra, vệ sinh chụp thời tiết định kỳ mỗi 6 tháng vào quy trình bảo trì HVAC. Điều này không chỉ giúp hệ thống hoạt động ổn định mà còn kéo dài tuổi thọ quạt, giảm tiêu hao điện năng và duy trì chất lượng không khí.

Chụp thời tiết có bắt buộc không? Khi nào nên dùng thêm phụ kiện

Không ít người băn khoăn: Liệu có bắt buộc phải lắp chụp thời tiết cho hệ thống HVAC? Câu trả lời là: không bắt buộc với mọi công trình, nhưng với hệ thống đặt ngoài trời hoặc có đầu hút/xả gió lộ thiên, thì việc không lắp chụp có thể dẫn đến nhiều rủi ro nghiêm trọng.

Trường hợp cần lưới chắn côn trùng hoặc bẫy nước

• Công trình gần khu dân cư, vườn cây, nhà xưởng: Lưới chắn là yếu tố bắt buộc để ngăn kiến, gián, chuột chui vào hệ thống thông gió.
• Khu vực hay có mưa bão: Cần trang bị thêm bẫy nước hoặc rãnh thoát nước tích hợp ở đáy chụp để đảm bảo an toàn, chống đọng nước trong ống gió.
• Dự án yêu cầu chứng nhận GMP, ISO, HACCP: Việc lắp chụp + phụ kiện lọc bụi giúp tăng tiêu chuẩn vệ sinh, dễ đạt yêu cầu kiểm tra.

Giải pháp tăng tuổi thọ cho hệ thống HVAC ngoài trời

Để kéo dài tuổi thọ cho toàn bộ hệ thống HVAC ngoài trời, bạn nên:

• Sử dụng inox 304 cho chụp nếu ngân sách cho phép
• Thiết kế bích V và hàn kín đúng kỹ thuật
• Định kỳ vệ sinh lưới chắn mỗi 6 tháng
• Bảo trì phần nối, keo trám, bulong tại điểm tiếp xúc

Một chụp thời tiết tốt, đúng kỹ thuật, không chỉ giúp bảo vệ hệ thống mà còn giảm 20–30% chi phí sửa chữa, bảo trì HVAC trong vòng 3–5 năm.

Dù nhỏ, nhưng chụp thời tiết lại là chi tiết đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì hiệu suất và tuổi thọ của hệ thống HVAC. Việc lựa chọn đúng loại, vật liệu phù hợp và thi công chuẩn kỹ thuật sẽ giúp bạn tiết kiệm chi phí bảo trì và đảm bảo thông gió hiệu quả. Hãy ưu tiên lắp đặt chụp thời tiết cho các đầu hút/xả ngoài trời để tránh rủi ro về sau.