Bảo trì hệ thống HVAC định kỳ giúp kéo dài tuổi thọ thiết bị

Hệ thống HVAC (Heating - Ventilation - Air Conditioning) là “trái tim” của nhiều công trình hiện đại, đảm bảo sự thoải mái, chất lượng không khí và hiệu quả năng lượng. Tuy nhiên, giống như bất kỳ thiết bị cơ điện nào, HVAC chỉ có thể hoạt động bền bỉ và tiết kiệm khi được bảo trì định kỳ. Vậy tại sao phải bảo trì, cần thực hiện những công việc nào và lịch trình ra sao để tối ưu tuổi thọ hệ thống?

Bảo trì hệ thống HVAC là gì?

Bảo trì hệ thống HVAC là quá trình kiểm tra, vệ sinh, hiệu chỉnh và thay thế các linh kiện cần thiết nhằm đảm bảo hệ thống vận hành đúng công suất, tiết kiệm năng lượng và hạn chế sự cố.

Mục tiêu chính:

• Duy trì hiệu suất: Đảm bảo thiết bị hoạt động theo đúng thiết kế.
• Ngăn ngừa sự cố: Phát hiện sớm hư hỏng tiềm ẩn.
• Tiết kiệm chi phí: Giảm tiền điện và chi phí sửa chữa lớn.
• Kéo dài tuổi thọ: Giữ cho hệ thống vận hành ổn định lâu dài.

Tại sao phải bảo trì hệ thống HVAC định kỳ?

1. Tiết kiệm năng lượng

Hệ thống HVAC chiếm tới 40 - 60% điện năng tiêu thụ trong tòa nhà. Nếu bụi bẩn bám vào lọc gió hoặc dàn trao đổi nhiệt, hiệu suất có thể giảm 10 - 30%. Bảo trì giúp giảm hao phí và tiết kiệm điện.

2. Đảm bảo chất lượng không khí

Bộ lọc bẩn sẽ khiến vi khuẩn, bụi mịn PM2.5, nấm mốc phát tán, ảnh hưởng sức khỏe người dùng. Bảo trì định kỳ đảm bảo không khí trong lành, đạt chuẩn IAQ (Indoor Air Quality).

3. Giảm sự cố hỏng hóc

Một chiếc quạt gió bị kẹt, cảm biến hỏng hay đường ống nước lạnh rò rỉ có thể khiến hệ thống ngưng hoạt động. Bảo trì giúp phát hiện sớm và xử lý kịp thời.

4. Tuân thủ quy chuẩn pháp lý

Trong các ngành GMP, phòng sạch, bệnh viện, việc bảo trì HVAC là yêu cầu bắt buộc để đáp ứng kiểm định chất lượng.

5. Tăng tuổi thọ thiết bị

Một hệ thống được bảo trì tốt có thể vận hành ổn định 15 - 20 năm, trong khi hệ thống bỏ bê chỉ kéo dài 7 - 10 năm.

Hạng mục bảo trì hệ thống HVAC

1. Kiểm tra và vệ sinh bộ lọc không khí

• Làm sạch hoặc thay thế định kỳ (1 - 3 tháng/lần).
• Đảm bảo lưu lượng gió ổn định, không bị tắc nghẽn.

2. Kiểm tra dàn trao đổi nhiệt (coil)

• Vệ sinh bụi bẩn, cáu cặn.
• Đảm bảo hiệu suất trao đổi nhiệt tối ưu.

3. Kiểm tra quạt gió và động cơ

• Bôi trơn bạc đạn, kiểm tra dây curoa.
• Đảm bảo quạt chạy êm, không rung lắc.

4. Kiểm tra hệ thống ống gió

• Đo lưu lượng gió, áp suất tĩnh.
• Kiểm tra rò rỉ, võng (sag) hoặc hư hỏng.

5. Kiểm tra hệ thống đường ống nước lạnh/nóng

• Kiểm tra rò rỉ tại các mối nối.
• Đảm bảo độ dốc ống thoát ngưng hợp lý.

6. Kiểm tra môi chất lạnh

• Đo áp suất gas, bổ sung nếu thiếu.
• Phát hiện rò rỉ gas bằng thiết bị chuyên dụng.

7. Kiểm tra hệ thống điện và điều khiển

• Đo dòng điện, điện áp máy nén và quạt.
• Kiểm tra cảm biến nhiệt độ, độ ẩm, CO₂.
• Đảm bảo hệ thống BMS hoạt động ổn định.

8. Kiểm tra và bảo trì thiết bị trung tâm

• Chiller: Kiểm tra dầu bôi trơn, dàn ngưng, máy nén.
• Cooling Tower: Làm sạch cánh quạt, tháp giải nhiệt.
• Boiler: Kiểm tra áp suất, nhiệt độ, an toàn cháy nổ.

Lịch bảo trì hệ thống HVAC

• Hằng tháng: Kiểm tra lọc gió, vệ sinh sơ bộ.
• Hằng quý: Kiểm tra coil, quạt, hệ thống điện.
• Hằng năm: Kiểm tra toàn bộ chiller, tháp giải nhiệt, hệ thống BMS.
• Định kỳ 2 - 3 năm: Thay thế các linh kiện đã mòn, kiểm tra tổng thể bằng chuyên gia.

Những lỗi thường gặp khi không bảo trì HVAC

• Tắc lọc gió: Lưu lượng gió yếu, không khí ngột ngạt.
• Rò rỉ gas: Giảm hiệu suất làm lạnh, tăng chi phí điện.
• Hỏng cảm biến: Điều khiển sai, nhiệt độ phòng không ổn định.
• Dàn ngưng bẩn: Quạt chạy quá tải, dễ cháy motor.
• Ống thoát ngưng tắc: Gây tràn nước, ẩm mốc.

​​​​​​​

Lợi ích khi bảo trì hệ thống HVAC đúng chuẩn

• Tiết kiệm 15 - 25% chi phí điện năng.
• Giảm 40% nguy cơ sự cố bất ngờ.
• Kéo dài tuổi thọ hệ thống thêm 5 - 10 năm.
• Đảm bảo môi trường làm việc trong lành, an toàn.
• Tăng giá trị bất động sản nhờ vận hành ổn định.

Xu hướng bảo trì hệ thống HVAC hiện đại

• Bảo trì dự đoán (Predictive Maintenance): Dùng IoT, AI để phân tích dữ liệu, dự báo sự cố.
• Bảo trì từ xa: Kết nối BMS, giám sát HVAC qua internet.
• Ứng dụng vật liệu mới: Lọc khí kháng khuẩn, ống gió composite bền hơn.
• Tiêu chuẩn xanh: Bảo trì hướng tới tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải CO₂.

Lời khuyên cho chủ đầu tư và kỹ sư HVAC

• Luôn ký hợp đồng bảo trì định kỳ với đơn vị uy tín.
• Đào tạo nhân viên kỹ thuật kiểm tra hằng ngày.
• Sử dụng thiết bị đo kiểm đạt chuẩn quốc tế.
• Lập hồ sơ bảo trì để dễ dàng đối chiếu khi có sự cố.

Bảo trì hệ thống HVAC định kỳ rất quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng không khí - tiết kiệm chi phí - nâng cao tuổi thọ thiết bị. Một hệ thống HVAC được bảo trì tốt không chỉ mang lại sự thoải mái cho người sử dụng, mà còn là nền tảng để công trình đạt chuẩn bền vững và thân thiện môi trường.

Hotline tư vấn kỹ thuật: (+84) 906 922 412

Email: company.gsora@gmail.com